İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından Ipsos Araştırma ve Danışmanlık Şirketi A.Ş. (Ipsos) iş birliğiyle Türkiye’deki sanayi kurumlarının sürdürülebilirlik konusundaki mevcut durum ve yaklaşımlarını anlamak üzere gerçekleştirilen “İSO Sanayide Sürdürülebilirlik Eğilimi Araştırması”nın 2025 yılı sonuçları açıklandı. Türkiye genelinde 606 sanayi firmasının katılımı ile yapılan araştırmaya göre, 100 üzerinden yapılan puanlamayla firmaların en yüksek skora ulaştığı alan 50,33 Farkındalık oldu. Firmaların ‘Yaklaşım’ alanındaki skorları 31,91, Uygulama Skorları ise 16,14 olarak ölçüldü. 

Türkiye’de ilki geçen yıl yapılan araştırmada; firmaların en yüksek skora ulaştığı alan 48,97 ile ‘Farkındalık’ olmuştu. Firmaların ‘Yaklaşım’ alanındaki skorları 34,27, ‘Uygulama’ skorları ise 18,19 olarak ölçülmüştü. Araştırma, böylece bir yıl içinde sanayi firmaların sürdürülebilirlik ile ilgili farkındalıklarında artış olduğunu da ortaya koydu. 

Türkiye’de ilki geçen sene açıklanan ve İSO’nun üyesi sanayi firmalarını sürdürülebilirlik alanında desteklemek üzere gerçekleştireceği gelecek dönem çalışmalarına yön vermesi amacı da taşıyan araştırmada; ülke sanayisinin geneli için “İSO Sanayide Sürdürülebilirlik Eğilimi Skorları” hesaplanıyor ve ‘Farkındalık’, ‘Yaklaşım’ ve ‘Uygulama’ başlıklarında üç farklı performans skoru oluşturuluyor. “İSO Sanayide Sürdürülebilirlik Eğilimi Araştırması”nın 2025 yılına yönelik yedi temel sonucuna göre; öncelikle firmaların çoğu sürdürülebilirliğin kurumsal stratejiye entegre edilmesi noktasında henüz başlangıç aşamasında bulunuyor. Firmaların sürdürülebilirlik gündemine ilişkin bilgi seviyesi sınırlı iken, sınırlı sayıdaki sürdürülebilirlik hedefi belirleyenler arasında ekonomik sürdürülebilirlik ile ilgili hedefler ise merkezde yer alıyor. Dördüncü olarak Türkiye’deki sanayi kuruluşlarından sadece yüzde 16’sı karbon ayak izini hesaplıyor. Firmaların sürdürülebilirlik hedef ve aksiyonlarını etkileyen en önemli etken “Kanun ve Yönetmelikler” olurken, sanayi firmaları, sürdürülebilirlik uygulamaları için en çok “Teşvik/ Finansman desteği”ne ihtiyaç duyuyor. Ve son olarak sürdürülebilirlik konusunda kamuya açık rapor yayımlayan firmaların toplam oranı ise yüzde 8. 

Araştırmaya göre; Türkiye genelinde sürdürülebilirlikle ilgili gündem başlıklarına ilişkin beyana dayalı bilgi seviyesinin çoğunlukla düşük olduğu görüldü. Paris İklim Anlaşması ve Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefi dışındaki konularda “Hiç bilgili değilim” ve “Pek bilgili değilim” diyenlerin oranı, “Biraz bilgi sahibiyim” ve “Çok bilgiliyim” diyenlerin oranından daha fazla oldu. Ancak AB’ye ihracat yapan firmalarda tüm başlıklardaki bilgi seviyesi artış gösterdi. Sanayi firmalarının yüzde 25’inin de ekonomik, sosyal ya da çevresel bir konuda sürdürülebilirlik hedefi belirlediği görüldü. 

Araştırmaya göre, Türkiye’deki sanayi kuruluşlarından karbon ayak izini hesaplayanların oranı geçen yıl yüzde 13 iken, bu yıl yüzde 16 oldu. AB’ye ihracat yapan firmalar arasında karbon ayak izini hesapladığını belirtenlerin oranı ise yüzde 26 olarak ölçüldü. Ayrıca gelecek 12 ay dikkate alındığında çevresel sürdürülebilirliğe yönelik öncelikler arasında “düşük karbonlu enerji tüketimi” gibi karbon ayak izinin azaltılmasında doğrudan etkili olacak adımlar görece daha az sayıda firma tarafından yüksek öncelikli olarak tanımlanıyor. Buna göre iklim değişikliği ile mücadele konusunda firmaların bilinçlendirilmesi için daha yoğun bir çalışma yapılması gerektiği ortaya çıkıyor. Araştırma, sürdürülebilirliğin rekabette önemli bir faktör haline gelmesi konusunda daha fazla liderlik ve entegrasyonu gerekli kıldığını da ortaya koydu. AB’ye ihracat yapan firmalarda bu konuların daha yaygın şekilde ele alınması da uluslararası rekabetin bir sonucu olarak öne çıktı.

Araştırmaya göre; liderlerin sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerinin önemi artarken Türkiye’deki sanayi firmalarının sürdürülebilirlik konusunda aksiyon almaları konusunda yasal düzenlemeler geçen yıl olduğu gibi bu yıl da etkili bir araç olarak öne çıktı. 

Araştırma sonuçlarına göre sanayi firmaları, sürdürülebilirlik uygulamaları için geçen yıl olduğu gibi bu yıl da en çok “Teşvik/Finansman desteği”ne ihtiyaç duyuyor. Buna karşılık Türkiye genelinde sürdürülebilirlik projelerinin finansmanı için sürdürülebilir finans ürün ve hizmetlerini kullanan firmaların oranı bir önceki seneye göre de düşüş göstererek yüzde 10 ile sınırlı kaldı. Sürdürülebilir finans uygulamaları arasında iklim değişikliği ile mücadele, düşük karbon ekonomisine geçiş, yeşil dönüşüm gibi konularda gerekli olan finansal destekler her geçen gün yaygınlaşıyor. Yine sürdürülebilirlik konusunda kamuya açık rapor yayımlayan firmaların toplam oranı geçen yıl yüzde 6 iken bu yıl yüzde 8 oldu.